Nhận diện tội phạm

Kịch bản chung của loại hình lừa đảo này thường bắt đầu bằng việc đối tượng tạo một tài khoản mạng xã hội như: facebook, zalo, messenger, telegram, whats up…, với thông tin cá nhân giả mạo, thường là hình ảnh một người lịch lãm, thành đạt hoặc một quân nhân, nhân viên chính phủ, ngoại giao nước ngoài hoặc Việt kiều, có hoàn cảnh éo le về gia đình, vợ mất...

Sau đó, chúng chủ động kết bạn và làm quen với những người dùng nhẹ dạ cả tin, đặc biệt là phụ nữ để tạo lòng tin. Đối tượng thường dùng những lời lẽ quan tâm, hỏi han thậm chí hẹn hò rồi ngỏ ý muốn tặng quà như: Tiền, vàng, điện thoại, nước hoa, đồng hồ, túi xách, trang sức... gửi về Việt Nam tặng cho các nạn nhân.

Sau một thời gian, đối tượng khác giả làm nhân viên bưu điện hoặc hải quan, sân bay gọi cho nạn nhân thông báo có bưu phẩm được gửi từ nước ngoài có giá trị lớn, cần bị hại làm hồ sơ, thủ tục để nhận. Phía nạn nhân một phần vì nhẹ dạ, phần vì hám lợi đã chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng theo sự hướng dẫn của kẻ gian.

Không những thế, nhiều người còn cả tin, chuyển tiền nhiều lần khi các đối tượng lấy lý do nộp phí vận chuyển, thuế hải quan, nộp phạt do hồ sơ chưa đúng thủ tục, sai thông tin… thiệt hại hàng chục, hàng trăm, thậm chí là hàng tỷ đồng. Đến khi nạn nhân sực tỉnh “cơn mơ”, chợt nhận ra mình đã bị lừa thì kẻ lừa đảo đã biến mất không dấu vết, cùng với số tiền đã chiếm đoạt.

Theo ghi nhận của cơ quan chức năng, hầu hết nạn nhân là phụ nữ, đủ các nhóm tuổi. Thông thường là phụ nữ cô đơn (chưa kết hôn hoặc có hôn nhân không hạnh phúc), phụ nữ trung, cao tuổi không sinh sống cùng con cái; có khả năng sử dụng các ứng dụng mạng xã hội.

 Khuyến cáo của cơ quan Công an

Để tránh trở thành nạn nhân của loại hình lừa đảo này, Cơ quan Công an khuyến cáo các tổ chức, cá nhân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, số điện thoại, số chứng minh thư (căn cước công dân), địa chỉ nhà ở, số tài khoản ngân hàng, mã OTP trên điện thoại cá nhân... cho bất kỳ ai không quen biết hoặc chỉ quen biết qua mạng xã hội, chưa biết rõ nhân thân, lai lịch.

Cảnh giác đối với các trường hợp nhắn tin làm quen qua mạng xã hội. Khi gặp những tin nhắn thông qua các trang mạng xã hội để vay tiền, nhờ mua thẻ điện thoại, yêu cầu chuyển tiền để xác minh tài khoản; nhờ tài khoản ngân hàng để nhận tiền từ nước ngoài... thì cần đặc biệt cảnh giác, tuyệt đối không làm theo.

Cần phổ biến cho những người thân trong gia đình thủ đoạn tội phạm nêu trên và các thủ đoạn lừa đảo trên không gian mạng khác để cùng biết để phòng tránh, đặc biệt với gia đình có người thân trong diện dễ bị tội phạm nhắm đến. Trường hợp mới chuyển tiền, ngay sau đó phát hiện hoặc nghi ngờ bị lừa đảo thì liên hệ ngay với Ngân hàng để được hướng dẫn phong tỏa tài khoản.

Các nhân viên giao dịch ngân hàng lưu ý khi thực hiện giao dịch chuyển tiền cho khách hàng cần cảnh giác với những trường hợp chuyển tiền cho người nhận không quen biết và không ghi rõ nội dung trong giao dịch. Nếu phát hiện hoặc nghi vấn thì tạm hoãn giao dịch để làm rõ và thông báo cho Cơ quan Công an gần nhất phối hợp giải quyết.

Ngoài ra, người dùng mạng xã hội cần nâng cao cảnh giác và trang bị cho mình những kiến thức cần thiết. Trước hết, hãy cẩn trọng với những lời mời kết bạn từ người lạ, đặc biệt là những người có thông tin cá nhân không rõ ràng hoặc quá hoàn hảo. Không nên dễ dàng tin tưởng vào những lời hứa hẹn ngọt ngào hoặc những câu chuyện cảm động mà người lạ kể trên mạng. Hãy luôn đặt câu hỏi và kiểm chứng thông tin một cách kỹ lưỡng trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào liên quan đến tiền bạc.

Khi nhận được thông báo về việc gửi quà từ nước ngoài, hãy liên hệ trực tiếp với cơ quan hải quan hoặc công ty vận chuyển để xác minh thông tin. Không nên chuyển tiền vào bất kỳ tài khoản nào mà bạn không chắc chắn về tính hợp pháp của nó. Mặt khác, cần chủ động tìm hiểu thông tin về các hình thức lừa đảo qua mạng xã hội trên các phương tiện truyền thông chính thống, các trang web của cơ quan chức năng hoặc các tổ chức uy tín.

Tóm lại, lừa đảo làm quen qua mạng xã hội, gửi quà từ nước ngoài là một thủ đoạn tinh vi, nguy hiểm, gây thiệt hại lớn về tài sản, ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần của nạn nhân. Bằng cách nâng cao cảnh giác, trang bị kiến thức và kiểm chứng thông tin, mỗi người dân chúng ta có thể tự bảo vệ mình và những người xung quanh khỏi những kẻ lừa đảo trên không gian mạng.

KC

• Mở đợt cao điểm 90 ngày đêm làm sạch dữ liệu; triển khai cắt giảm thủ tục cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân