Theo Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (ANM&PCTPSDCNC) - CATP, thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo thường tạo cảm giác khẩn cấp và yêu cầu người nghe phải thực hiện hành động ngay lập tức, chẳng hạn như cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền…

Các cuộc gọi thường là số lạ, hỏi về các thông tin nhạy cảm như số tài khoản ngân hàng, số thẻ tín dụng, mã OTP…, đồng thời đưa ra những lợi ích hấp dẫn người nghe.

Bên cạnh đó, dấu hiệu nhận biết các cuộc gọi lừa đảo thường là số điện thoại gọi đến không rõ nguồn gốc, đặc biệt là từ mã vùng quốc tế hoặc số ảo có nhiều hơn 10 số (các đầu số trong nước thường là: 024…, 028…, 1900; các đầu số quốc tế thường bắt đầu bằng dấu + hoặc số 00 ghép với các số như: 224…, 232, 252…, 247…, 231…, 247…, 375…, 381…, 371…, 563…, 255…).

Tinh vi hơn nữa, trong các cuộc gọi lừa đảo hiện nay, các đối tượng thường đóng giả giọng điệu, thậm chí là sử dụng công nghệ AI để giả danh những người làm tại các cơ quan pháp luật để đe dọa, kiện cáo gây áp lực lên tâm lý các bị hại.

Có thể kể đến một số tình huống cụ thể đối với từng đối tượng như sau:

Đối với học sinh, sinh viên, các tình huống dễ bị lừa đảo như: Gọi điện giả danh công an, ngân hàng, nhà trường... hù dọa liên quan đến vụ án ma túy, rửa tiền; dụ vào “phòng điều tra ảo” (Zoom, Viber), yêu cầu cách ly, giữ bí mật.

Trong trường hợp này, người nghe cần phải giữ bình tĩnh, không sợ hãi; không cung cấp mã OTP, tài khoản, căn cước công dân; không rời khỏi ký túc xá, gia đình, ngôi trường vì lời đe dọa qua điện thoại; cần ngắt máy và gọi điện báo ngay cho người thân, người có kinh nghiệm hoặc trực ban công an phường/xã nơi gần nhất để xin ý kiến; tuyệt đối không chuyển tiền khi nhận được yêu cầu của các đối tượng.

Đối với người trưởng thành (từ 25-55 tuổi), các tình huống dễ bị lừa như: Giả danh ngân hàng, tòa án, viện KSND, cơ quan điều tra, gửi lệnh triệu tập giả, lệnh bắt giữ, gửi đường link tra cứu vi phạm giả hoặc giả danh đơn vị điện lực, nước, mạng  viễn thông... gọi điện thông báo chưa thanh toán tiền điện, tiền nước, tiền mạng...; dọa sẽ khóa tài khoản, bắt tạm giam nếu không hợp tác hoặc giả danh các cơ sở giáo dục, trường học... mời chào đăng ký khóa học cho con...

Trong trường hợp này, người dân cần ghi nhớ các kỹ năng xử lý như: Không bấm vào các đường link lạ (tra cứu vi phạm, link phạt nguội) nhận được qua Zalo/SMS; Không cung cấp thông tin cá nhân; không “hợp tác điều tra” nếu không có giấy triệu tập hợp pháp; luôn xác minh lại bằng kênh chính thức (gọi cho công an địa phương hoặc ngân hàng).

Đối với người cao tuổi (trên 55 tuổi), các đối tượng lừa đảo thường giả danh con, cháu gọi điện thông báo các tin khẩn cấp (“con bị tai nạn”, “bị bắt giữ”, “chuyển tiền gấp”, “liên quan đường dây ma túy”); giả danh là cán bộ cơ quan Nhà nước yêu cầu nộp phạt, dọa cắt chế độ, sổ hưu nếu không cung cấp thông tin số tài khoản, mã OTP...

Trong trường hợp này, bản thân người dân cao tuổi hoặc người thân trong gia đình phổ biến lại tới người dân cao tuổi việc đầu tiên là luôn gọi điện xác minh qua những người trong nhà để kiểm tra thông tin; không chuyển tiền khi chưa gặp trực tiếp con/cháu; không trả lời các câu hỏi về thông tin cá nhân qua điện thoại; dặn người thân cài đặt “danh bạ an toàn” - chỉ nghe số quen.

Trước những thủ đoạn trên, Phòng ANM&PCTPSDCNC - CATP đưa ra nguyên tắc chung cho mọi lứa tuổi để tránh trở thành nạn nhân của tội phạm lừa đảo:

Một là, không tin - không sợ - không chuyển tiền.

Hai là, không cung cấp thông tin cá nhân – mật khẩu tài khoản – mã OTP.

Ba là, luôn xác minh thông tin từ nhiều phía.

Bốn là, báo công an gần nhất khi có dấu hiệu nghi vấn./.

Kim Anh